Oko kamery nie jest dziś zarezerwowane tylko i wyłącznie dla gwiazd dużego i małego ekranu. Śledzi każdego z nas, czasami w miejscach, w których nawet się tego nie spodziewamy. Przyzwyczailiśmy się do jego obecności i bez większych protestów oddaliśmy swobodę i część swojej prywatności w zamian za obietnicę większego bezpieczeństwa. Są jednak miejsca, w których asysta monitoringu nie jest przez niektóre osoby akceptowana, wzbudza kontrowersje i protesty.
Jest tak z pewnością w przypadku placówek edukacyjnych. Odkąd systemy monitoringu wizyjnego pojawiły się na korytarzach szkolnych, omawiane są plusy i minusy takiego rozwiązania. Niezadowoleni bywają rodzice, czasami skarżą się sami uczniowie.
Czy faktycznie monitoring potrzebny jest w szkole? Czy jest on czymś zbędnym, niepotrzebną inwestycją? W tym artykule postaramy się przedstawić pozytywne i negatywne strony monitoringu wizyjnego w szkołach. A na powyżej zadane pytania każdy Czytelnik będzie mógł odpowiedzieć sobie sam.
Zacznijmy od pozytywów, których z pewnością nie brakuje. Po pierwsze i najważniejsze - kamery na terenie szkoły znacznie podnoszą poziom bezpieczeństwa. Badania wykazały, że w miejscach, w których zainstalowano monitoring dochodzi znacznie rzadziej do prób wandalizmu i przemocy, niż tam, gdzie takich rozwiązań zabrakło. Czasami wystarczy atrapa kamery, by potencjalnego wandala wystraszyć i zniechęcić do czynów niezgodnych z prawem.
W szkołach oczywiście nie używa się atrap, wszystkie zdarzenia są rejestrowane i przechowywane w archiwach. Kamery zainstalowane przy wejściu głównym i przy wszystkich otwartych w dzień drzwiach mają chronić przed wtargnięciem osób postronnych (dilerów narkotyków, złodziei,itp.) na teren placówki. W tych miejscach montowane są kamery rejestrujące obraz bardzo wysokiej jakości w kolorze (a przynajmniej powinno tak być, tego rodzaju modele kamer są zdecydowanie zalecane).
Dzięki temu możliwa staje się dokładna identyfikacja - widoczny jest każdy szczegół wyglądu, można bez najmniejszego problemu prześledzić całość sceny. Ale nie tylko przed zagrożeniem z zewnątrz chroni monitoring. Czasami zagrożenie stanowią sami uczniowie. Dobrze znany jest problem przemocy rówieśniczej. Gdy jej sprawcy pozostają anonimowi, czują się całkowicie bezkarni. Ofiary natomiast zbyt często boją się mówić o swoim problemie.
Czasami dochodzi do sytuacji dramatycznych, a zmowa milczenia środowiska uczniowskiego bardzo utrudnia rozwiązanie sytuacji. Obecność monitoringu pomaga takim zachowaniom zapobiegać. Nie jest to oczywiście gwarancja stuprocentowego bezpieczeństwa, jednak stanowi wsparcie innych, równolegle prowadzonych działań ze strony pedagogów. Kolejna kwestia to kradzieże w szatniach oraz akty wandalizmu. Ani szkoła, ani tym bardziej uczniowie nie powinni ponosić strat materialnych w ich wyniku.
Po raz kolejny można podkreślić działanie odstraszające monitoringu. Jeśli sprawca aktu wandalizmu zostanie zidentyfikowany i ukarany za swój postępek, z pewnością zastanowi się dobrze zanim znów zrobi coś podobnego. Może to być także przestroga dla innych osób. Kamery przydają się również podczas rozstrzygania spornych spraw, np. w przypadku bójki między uczniami. Wielu nauczycieli uważa monitoring za doskonałą pomoc w pilnowaniu porządku podczas przerw, co jest zdecydowanie niełatwym zadaniem, o czym przekonał się każdy pedagog pełniący dyżur na korytarzu.
Przejdźmy teraz do negatywnych stron instalacji monitoringu na terenie szkoły. Przeciwnicy kamer szkolnych podnoszą takie kwestie jak naruszanie prawa do prywatności każdego ucznia, brak wystarczającej swobody podczas przerw i stres związany ze stałą obserwacją. Problem stanowi też brak zaufania uczniów w stosunku do nauczycieli i całej placówki, który pojawia się na zasadzie: -wy nie ufacie mi, ja nie będę ufał wam?. Można oczywiście z tymi argumentami dyskutować i się z nimi zgadzać lub nie, jednak na pewno warto wziąć je pod uwagę. Podczas projektowania systemu monitoringu w szkole zawsze trzeba pamiętać o podstawowych prawach każdego człowieka do poszanowania jego prywatności, bez względu na miejsce, w którym aktualnie się on znajduje.
Chęć zapewnienia bezpieczeństwa nie może być posunięta do granic absurdu. Uczeń powinien w szkole czuć się dobrze, komfortowo i bezpiecznie. Żadna z tych kwestii nie jest mniej istotna. By nie ograniczać prawa do prywatności należy umieszczać kamery w przemyślany i rozsądny sposób, omijając miejsca, gdzie intymność jest bardzo ważna, czyli na przykład w toalecie. Wśród głosów przeciwko monitoringowi podnoszona jest także kwestia finansowa - monitoring kosztuje szkołę za dużo, pieniądze można wydać przecież w praktyczniejszy sposób. Można z tym jednak dyskutować.
Z pewnością nie ma nic ważniejszego niż bezpieczeństwo uczniów, z tym zgodzą się wszyscy. A monitoring sprawdza się nieporównywalnie lepiej niż identyfikatory i mundurki noszone przez uczniów (mające chronić przed wtargnięciem na teren szkoły osób niepowołanych) czy ochroniarze (którzy przecież nie są w stanie kontrolować jednocześnie całego budynku, by zapobiec niebezpiecznym sytuacjom).
Zarówno plusów, jak i minusów wprowadzania monitoringu do szkół jest wiele. Nie da się jednak ukryć, że jest to rozwiązanie cieszące się coraz większą popularnością.
